Submitted by DzikiLopez on
Adaptacja projektu typowego domu jednorodzinnego.
Za co płacisz pracowni architektonicznej adaptującej projekt typowy.
Wielokrotnie zadawano mi te same pytania dotyczące adaptacji projektów typowych. Przypuszczam, że wielu nabywców projektów typowych może nie rozumieć kilku zagadnień związanych z procesem adaptacji (przygotowywanie projektu budowlanego do zgody na budowę do urzędu). Postanowiłem więc w ogromnym skrócie i jak najprościej wyjaśnić najistotniejsze z nich.
Co to jest ?projekt typowy? (projekt gotowy)?
Projekt typowy to dokumentacja projektowa budynku oderwana od konkretnego miejsca i lokalizacji. Projekt taki (w czterech egzemplarzach) zasadniczo złożony jest z czterech części: architektonicznej, konstrukcyjnej, instalacji sanitarnych i wentylacji, instalacji elektrycznej. W przypadku naszej pracowni (Plug Studio) projekty domów energooszczędnych i pasywnych mogą posiadać dodatkowe elementy związane z rozwiązaniami alternatywnymi i energooszczędnymi. Nie zmienia to jednak istoty podstawowej zawartości dokumentacji, która powinna być wykonana w takim zakresie, który pozwala z niej złożyć projekt budowlany (opisy, obliczenia, rysunki w skali 1:100).
Dokumentacja taka sama w sobie pełni funkcję publikacji i samodzielnie nie stanowi pełnego projektu budowlanego.
Projekt typowy musi być adaptowany do konkretnej działki i wszystkich wymogów zmieniającego się prawa budowlanego i wymogów dotyczących zakresu opracowania dokumentacji budowlanej.
Bez adaptacji projekt typowy stanowi publikację chronioną Prawem Autorskim i nie może być złożony do urzędu jako pełny projekt budowlany.
Warto wiedzieć jakie obowiązki spoczywają na projektancie adaptującym projekt typowy.
Jego zadaniem nie jest wyłącznie wrysowanie obrysu domu w mapkę.
Pierwszym elementem jest sprawdzenie czy wybrany projekt może być zastosowany na projektowanej działce. Wymogi dotyczące rodzaju architektury, dopuszczalnych parametrów dla obiektów określone w warunkach zabudowy lub planie zagospodarowania przestrzennego muszą dopuszczać taki budynek.
Jednym z pierwszych elementów jakie projektant adaptujący musi wykonać to zweryfikowanie konstrukcji fundamentów przyjętych w projekcie typowym w stosunku do właściwości nośnych gruntu na projektowanej działce. Może okazać się, że przyjęta w obliczeniach nośność jest większa niż wynikająca z badań geologicznych gruntu wykonanych na działce. W takim przypadku należy dostosować fundamenty do możliwości geologicznych gruntu.
Następnym elementem wymagającym sprawdzenia są przyjęte w projekcie instalacje i media. Jeśli np. nie ma możliwości przyłączenia gazu, wody, kanalizacji itd. projektant adaptujący musi wykonać zmiany w dokumentacji pozwalające na odpowiednie funkcjonowanie projektowanego budynku.
Bardzo ważnym obecnie elementem adaptacji jest sprawdzenie parametrów cieplnych budynku ponieważ od 2011 roku zmieniły się one już dwukrotnie a to jeszcze nie koniec zmian wprowadzanych etapowo przez ustawodawcę.
Po wykonaniu wstępnych (opisanych wyżej prac) projektant adaptujący może przystąpić do projektowania urbanistycznego potocznie omawianego jako projekt zagospodarowania terenu. Nie jest to jednak jedynie mapka z opisem, ale pełna analiza uwarunkowań otoczenia włącznie z możliwościami podłączenia budynków do mediów, zapewnieniem dojazdu, miejsc postojowych, ogrodzeniu, zieleni, wymogów p.poż., itd. Opis projektu zagospodarowania terenu finalizuje zestawienie (bilans) powierzchni i weryfikacja tego zestawienia z wymaganiami określonymi przez właściwe urzędy dla nieruchomości.
Następnym elementem, który musi być wykonany przez uprawnionego projektanta jest ?Projektowana charakterystyka energetyczna budynku oraz analiza porównawcza zastosowania alternatywnych rozwiązań energooszczędnych?. Takie opracowanie może być wykonane dopiero po opracowaniu całej dokumentacji ponieważ uzależniona jest od położenia budynku względem stron świata, strefy klimatycznej, parametrów cieplnych, przyjętych rozwiązań instalacyjnych i źródeł zasilania w energię (wszystkich źródeł energii).
Przykładowo:
Ten sam budynek tak samo ustawiony w takim samym otoczeniu, ale w różnych miejscach Polski (inne strefy klimatyczne) będzie mieć różne wyniki parametrów charakterystyki energetycznej.
Ten sam budynek w tym samym miejscu, ale inaczej ustawiony względem stron świata będzie mieć zupełnie odmienne wyniki energii pierwotnej i końcowej.
Ten sam budynek w tym samym miejscu, ale z innym zasilaniem (np. piec c.o/c.w.u. na węgiel lub na gaz) będzie mieć zupełnie odmienne wyniki energii pierwotnej i końcowej (ten z gazem będzie 2x bardziej energooszczędny ze względu na energię pierwotną).
I w końcu dokładnie dwa takie same domy na tej samej działce tak samo położone w zależności od ilości użytkowników także będą miały inne wyniki charakterystyki energetycznej.
Nie ma więc czegoś takiego jak jedna charakterystyka energetyczna dla projektu typowego. Projektanci, którzy twierdzą, że charakterystyka często dołączana do projektu typowego jest wystarczająca są w w błędzie.
Projekt typowy musi być adaptowany przez uprawnionych projektantów we wszystkich branżach.
Tak więc do adaptacji projektu domu jednorodzinnego potrzebnych jest co najmniej czterech projektantów po jednym do każdej z części projektu typowego: architektura, konstrukcja, instalacje sanitarne, instalacje elektryczne (czasami konieczny są dodatkowe uprawnienia instalatora do instalacji gazowej oraz odrębne uprawnienia drogowe do projektu zjazdu na posesję).
Należy także zwrócić uwagę na obowiązek zachowania praw autorskich projektantów projektu typowego. Bardzo często projektanci adaptujący projekt typowy wpisują siebie jako autora. Takie postępowanie jest niezgodne z Ustawą o prawach autorskich i pokrewnych i stanowi przestępstwo wg. Kodeksu Karnego. Takie sprawy coraz częściej mają swój finał w sądach gdzie autorzy skutecznie dochodzą swoich praw i rekompensaty za ich naruszanie.
Projektant adaptujący nie ma prawa kopiować dokumentacji projektu typowego bez wyraźnej zgody autorów. Wszystkie zmiany i modyfikacje projektu typowego muszą być wykonywane na zakupionym oryginale projektu zgodnie z obowiązującymi wymogami (na czerwono).
W przypadku istotnych zmian wprowadzanych przez projektanta adaptującego musi on uzyskać zgodę autorów na wprowadzane zmiany. Projektu typowego nie można też wykorzystywać wielokrotnie bez zgody autorów. Jeśli więc planowanych jest kilka budynków tego samego typu konieczna jest na to pisemna zgoda autorów projektu typowego lub zakup takiej ilości projektów jak ilość budynków (po cztery oryginalne egzemplarze na każdy budynek).
Warto też dodać czego projektant adaptujący nie musi robić, a co może.
Projektant adaptujący nie musi załatwiać żadnych uzgodnień dla inwestora. Może to zrobić, ale dopiero po uzyskaniu pełnomocnictwa w tym zakresie od inwestora i na jego wyraźne życzenie, które obarczone będzie stosownym wynagrodzeniem dla wykonawcy jego woli (niekoniecznie projektanta adaptującego). Projektant adaptujący nie musi także wykonywać projektów przyłączy do budynku. W większości przypadków przyłącza są zgłaszane odrębnymi wnioskami do urzędu i nie mają wpływu na uzyskanie zgody na budowę budynku.
Projektant adaptujący nie musi nadzorować późniejszej inwestycji podczas budowy zwłaszcza gdy nie jest za tą pracę regularnie wynagradzany. Ma on jednak prawo i obowiązek dbania o realizację inwestycji zgodnie z dokumentacją projektu budowlanego, na który została wydana zgoda na budowę. Ten nadzór obejmuje także prawo do reprezentowania autorów projektu typowego i występowania w ich imieniu w przypadku niezgodności i samowolnych zmian wprowadzanych na budowie. Może on pojawić się na budowie w dowolnym momencie i w każdej chwili wstrzymać budowę wpisem do dziennika budowy w przypadku stwierdzenia niezgodności budowy z zatwierdzonym projektem budowlanym.
Za co więc płacisz projektantowi adaptującemu, a właściwie projektantom adaptującym?
Płacisz za ich wiedzę i uprawnienia projektowe. Płacisz za bezpieczeństwo całej swojej inwestycji gwarantowanej ich uprawnieniami, ubezpieczeniami i aktualną przynależnością do właściwych Izb projektowych. Gwarancją tego bezpieczeństwa są ich oświadczenia o zgodności dokumentacji projektu budowlanego z wymaganymi przepisami Prawa Budowlanego. To właśnie ten dokument (poza kierownikiem budowy) będzie najważniejszy w przypadku jakichkolwiek problemów z dokumentacją podczas realizacji budowy. To dzięki nim będziesz mógł wymagać jakości od wykonawców budowy i rozstrzygać wszystkie problemy związane z jakością prac, rozliczeniami z wykonawcami, stwierdzeniem usterek i ewentualnymi postępowaniami sądowymi.
autor artykułu: mgr inż. Arch. Grzegorz Olesch